Bạn đang xem: Chuẩn mực là gì
Ứng xử không chỉ là cách đối đáp với người lớn tuổi hơn mình mà còn là cách đối đáp với người cùng tuổi hay ngay cả đối với trẻ em. Mỗi con người khi sinh ra và lớn lên, không những học trao dồi thêm kiến thức mà còn phải biết học tập, rèn luyện đạo đức của bản thân, cũng giống như ông cha ta đã có câu: “Học ăn, học nói, học gói, học mở”. Cũng chính bởi vậy mà cách ứng xử của con người đặc biệt là ngay khi ngồi trên ghế nhà trường câu “ Tiên học lễ, hậu học văn” chính bản thân mỗi chúng ta đã được học và phải tiếp tục học, rèn luyện về cách ứng xử của mình sao cho đúng với thuần phong mỹ tục “Kính trên, nhường dưới, kính lão đắc thọ” mà truyền thống ngàn đời của dân tộc Việt Nam.Cư xử có văn hóa còn được mọi người yêu quý và tôn trọng. Những người làm kinh doanh, buôn bán khéo léo trong ứng xử, giao tiếp luôn để lại ấn tượng tốt đẹp với khách hàng. Chính vì thế, ông cha ta có câu “Lời nói chẳng mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”, đó là văn hóa đối nhân xử thế, biết quan tâm nhau, dạy cho chúng ta biết đối xử một cách thông minh, trọng tình trọng nghĩa. Ngay từ thở bé, bố mẹ đã dạy chúng ta biết đi thưa về gửi, khi ăn phải biết mời người lớn tuổi, khi người khác giúp mình phải biết cảm ơn, khi sai phải biết nhận lỗi. Đó chính là những bài học đầu tiên về làm người, về cách ứng xử trong cuộc sống. Bên cạnh những người cư xử có văn hóa thì vẫn còn tồn tại rất nhiều người không biết cư xử, khi nói chuyện với người lớn thì cộc lốc, trống không, không biết thưa gửi. Điều này không những gây nên sự phản cảm khi trò chuyện mà còn khiến cho người nghe cảm thấy không hài lòng. Khi càng duy trì thói quen xấu này thì chắc chắn bạn đang biến mình thành một con người không có giáo dục. Đơn giản chỉ là lời chào, lời cảm ơn, cái gật đầu, một nụ cười xã giao, một lời nói ân cần từ tốn,…nhưng thật khó khăn.Trong xã hội hiện tại vẫn còn xuất hiện nhiều người hành xử một cách thiếu văn hóa, Lên xe không nhường ghế cho người già, trẻ em, người yếu thế, khi tới trường có thái độ bất kính với thầy, cô giáo; thiếu chuẩn mực, nói tục tiểu, có những hành xử thiếu tôn trọng người khác; thấy bạn bè đánh nhau không can ngăn còn có những lời lẽ châm biếm, lấy làm vui cho mình, tung clip lên mạng xã hội,.. Có thể chúng ta có cuộc sống đủ đấy, mà bậc làm cha, làm mẹ không còn nhớ thế hệ mình trước kia đã cực khổ như thế nào, rồi hôm nay khi sung sướng ta lại cho con mình bằng những tình yêu hưởng thụ, cung phụng, nâng niu, để rồi ta không còn biết day cho chúng hiểu đạo lý làm người, quý trọng lao động, biết ơn người sinh dưỡng, dạy dỗ, giúp đỡ; biết sẽ chia, giúp đỡ mọi người …rồi đến khi con mình bị sa ngã, lầm đường lạc lối thì đáng trách ai.Mặt khác, hành vi ứng xử của giới trẻ cũng hoàn toàn có thể bị tác động tiêu cực vì mạng xã hội, với nếp sống nhanh, sống gấp, thói tự kiêu, tự cao tự đại, ..Suy đồi hành vi qua lối sống buông thả, sống nay không biết ngày mai. Không tự rèn luyện bản thân, coi nhẹ chuẩn mực đạo đức, mắc vào các tệ nạn xã hội như: ma túy, mại dâm, bài bạc,..; sống thử trước hôn nhân, dùng đủ mọi thủ đoạn để kiếm tiền... Con người rất dễ bị ảnh hưởng bởi những hành vi ứng xử xấu, kém văn minh, nếu không giữ vững lập trường và luôn tuân thủ các giới hạn ứng xử của bản thân thì rất dễ sa ngã.Để rèn luyện có kỹ năng trong ứng xử văn hóa và bản lĩnh trong cuộc sống xã hội không phải ngày trước ngày sau mà phải là một quá trình rèn luyện lâu dài, bãn lĩnh, ban thân phải tự mình điều chỉnh hành vi của mình, sàng lọc mối quan hệ, phân tích tình hình, đọc nhiều sách, báo nâng cao kiến thức, những việc không được phép làm thì không làm... Trong Gia đình người lớn phải làm gương cho người nhỏ, thường xuyên quan tâm, điều chỉnh hành vi ứng xử không chuẩn mực của con cái; thầy cô, giáo làm gương cho học trò, công bằng, trách nhiệm.. Với xã hội, cần có những chế tài xử phạt nghiêm trước những hành vi sai trái, đồng thời tuyên dương những hành động đẹp, khích lệ mọi người sống chuẩn mực đạo đức, truyền thống dân tộc. KB. VĂN TỈNH
Chuẩn mực đạo đức là gì?
Gần đây, trong rất nhiều bài viết, tài liệu về các vấn đề đạo đức kinh doanh, văn hoá doanh nghiệp, trách nhiệm xã hội cũng như trong mối quan hệ kinh tế chính trị quốc tế, thuật ngữ chuẩn mực đạo đức (Code of Conduct) được nhắc đến thường xuyên. Vậy chuẩn mực đạo đức là gì?
Định hướng phát triển môi trường đạo đức của tổ chức |
Chuẩn mực đạo đức là một hệ thống các nguyên tắc có ảnh hưởng chi phối hành vi đạo đức được chấp nhận bởi xã hội. Chúng là hệ thống các phương pháp, cách thức thực hiện một việc gì đó theo một quy tắc chính thức được chấp nhận rộng rãi và có tác dụng điều chỉnh hành vi xã hội của một cá nhân, nhóm người hay xã hội.
Chuẩn mực đạo đức phản ánh những kết quả nghiên cứu về bản chất tự nhiên của đạo đức, luân lý, nhân cách, về sự lựa chọn về mặt đạo đức của con người, về cách thể hiện triết lý đạo đức. Chuẩn mực đạo đức thường được thể hiện thành những quy tắc hay chuẩn mực hành vi của các thành viên một xã hội, nhóm cá nhân, tổ chức chuyên môn, nghề nghiệp. Khi đó, chuẩn mực đạo đức chính là tiêu chuẩn hành vi đạo đức của tổ chức. Đây là hình thức vận dụng phổ biến nhất của các chuẩn mực đạo đức trong thực tiễn.
Chuẩn mực đạo đức thường được những người quản lý các tổ chức, doanh nghiệp vận dụng vào thực tiễn quản lý, không phải bởi nó quan trọng hơn sứ mệnh công ty. Chuẩn mực đạo đức được coi là biện pháp thực hành cần thiết để điều hành một tổ chức trong một xã hội hỗn tạp, nơi mà các khái niệm đạo đức đóng vai trò quan trọng. Chuẩn mực đạo đức khác biệt với các chuẩn mực luân lý (moral code) ở chỗ, chuẩn mực luân lý thường được sử dụng ở phạm vi lớn hơn cho một nền văn hoá, một một tôn giáo hay một xã hội. Chuẩn mực đạo đức là các giá trị, triết lý hành động được chắt lọc từ các chuẩn mực luân lý vận dụng trong những hoàn cảnh nhất định cho một phạm vi hẹp hơn các đối tượng và mối quan hệ.
Chuẩn mực đạo đức không phải là chuẩn mực bắt buộc về mặt xã hội. Tuy vậy, chúng cũng chứa đựng một chút yếu tố “bắt buộc” đối với những thành viên của tổ chức. Việc áp dụng những quy tắc trong chuẩn mực đạo đức đối với các cá nhân, nhóm cá nhân hay nhóm xã hội khác nhau có thể không giống nhau xét từ góc độ yêu cầu về mức tính nghiêm ngặt và chi tiết. Vận dụng vào một tổ chức, doanh nghiệp, chuẩn mực đạo đức được cụ thể hoá theo các cấp độ khác nhau, cho các đối tượng khác nhau thành: (a) tiêu chuẩn đạo đức áp dụng cho cấp tổ chức và những người đại diện cho toàn bộ tổ chức; (b) quy tắc ứng xử áp dụng đối với cá nhân, nhân viên, thành viên tổ chức khi tiến hành các công việc chuyên môn thuộc phạm vi trách nhiệm của mình; hay (c) tiêu chuẩn hành nghề áp dụng cho các thành viên thuộc một ngành nghề, nghề nghiệp chuyên môn cụ thể).
Xem thêm: Tổng hợp các ngân hàng chính thống việt nam, danh sách các ngân hàng nhà nước hiện nay
Tiêu chuẩn đạo đức (code of ethics, business ethics) là một hệ thống các chỉ dẫn quy định cách thức hành động đối với một tổ chức và các thành viên của tổ chức khi tiến hành các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ. Chúng bao gồm những nguyên tắc về hành vi áp dụng trong phạm vi một tổ chức, doanh nghiệp, có tác dụng hướng dẫn hành vi của các thành viên tổ chức khi ra quyết định và hành động.
Quy tắc ứng xử (code of conduct, employee ethics), còn được gọi là chuẩn mực hành vi, là những quy định về trình tự, thủ tục cần được áp dụng trong những tình huống liên quan đến đạo đức, ví dụ như mâu thuẫn lợi ích hay trao và nhận quà biếu… cũng như cách thức xác minh khả năng vi phạm các tiêu chuẩn đạo đức của tổ chức và các biện pháp xử lý cần thiết.
Tiêu chuẩn hành nghề (code of practice, professional ethics) là những quy định, tiêu chuẩn do một tổ chức nghề nghiệp, ngành cơ quan chính phủ hay phi chính phủ ban hành nhằm quản lý một ngành, nghề. Tiêu chuẩn hành nghề có thể được soạn thảo dưới hình thức “Tiêu chuẩn về trách nhiệm nghề nghiệp” để chỉ dẫn về những vấn đề và quyết định phức tạp mà những người trong ngành, nghề, các thành viên của tổ chức nghề nghiệp thường xuyên phải đối đầu, cũng như đưa ra những định nghĩa rõ ràng về những trường hợp hành vi được coi là “có đạo đức”, “phù hợp” hay “đúng đắn”.
Trong tài liệu International Good Practice Guidance: Defining and Developing an Effective Code of Conduct for Organizations, của Hiệp hội Kế toán Quốc tế (IFAC - the International Federation of Accountants), xuất bản năm 2007, có định nghĩa rõ: “Tiêu chuẩn hành nghề là những nguyên tắc, giá trị, chuẩn mực, hay quy tắc hành vi có tác dụng hướng dẫn các quyết định, quy trình và hệ thống của một tổ chức theo cách (a) có thể đóng góp phúc lợi cho những người hữu quan chính, và (b) tôn trọng quyền của tất cả cử tri hữu quan đối với các hoạt động của thành viên hiệp hội”. Trong các tổ chức nghề nghiệp, vi phạm tiêu chuẩn hành nghề có thể bị trừng phạt bằng cách loại bỏ tư cách thành viên của người vi phạm.