Buổi chiều, phu nhân của ông mới đi làm việc về. Ông ôm siết lấy bà, nói: “Thôi, từ nay bạn bè không còn cần xa nhau nữa”. Mắt ông ngấn nước bên trên khuôn phương diện phờ phạc sau phần đông đêm thức trắng làm việc Tổng hành dinh.
Bạn đang xem: Cao quý bảo
Tướng Cao Văn Khánh và vk (Ảnh chụp năm 1955) |
Lời hứa hẹn đưa vợ về thăm quê hương
Tình yêu vào chiến tranh
Sau ngày hòa bình, tướng mạo Cao Văn Khánh liên tục bận rộn với các các bước quan trọng của quân đội. Ngoài thời gian giữ chức Hiệu trưởng trường Sĩ quan tiền Lục quân (từ 1960-1964), ông liên tục xuất hiện tại những địa phương, từ bỏ Quân quần thể 3, Quân khu 4, Quân khu Trị Thiên.
Những năm tháng kháng chiến kháng chiến chống mỹ ác liệt, ông lại tiếp tục xa bên đi chiến trường, với những chức vụ Phó tư lệnh của mặt trận B3, bốn lệnh mặt trận 968 Hạ Lào, tư lệnh lữ đoàn B70.
Từ đầu năm mới 1971, ông lần lượt giữ chức Phó tư lệnh mặt trận Đường 9 phái nam Lào, rồi bốn lệnh chiến trường B5, kiêm Phó bốn lệnh Quân quần thể 4, tư lệnh Quân quần thể Trị Thiên. Rất có thể nói, Cao Văn Khánh lắp bó với mặt trận miền Trung và Tây Nguyên suốt trận đánh tranh phòng Mỹ, liên tiếp với các chiến dịch mập như Đắc sơn (1967), Khe sinh (1968), Đường 9 phái mạnh Lào (1971), Quảng Trị (1972), Tây Nguyên (1974).
Đến đầu năm 1974, ông được điều về cỗ Quốc phòng giữ chức Phó Tổng tư vấn trưởng. Ông là Tổ trưởng Tổ thường xuyên trực chỉ huy tác chiến chiến lược do Đại tướng tá Võ Nguyên liền kề thành lập, khuyến cáo phương án tác chiến vào Chiến dịch mùa xuân năm 1975 tiến tới dứt chiến tranh 30 năm, thống nhất đất nước. Vào suốt hầu như ngày diễn ra Chiến dịch hồ nước Chí Minh, ông tiếp tục ở bên Đại tướng với Tổng hành dinh để đưa ra những chỉ đạo quan trọng mang lại chiến trường.
Suốt thời kỳ ngơi nghỉ chiến trường, tướng Khánh vẫn liên tiếp viết thư về cho vk và những con “ngày nào thì cũng viết một ít, nếu không gửi được thì hôm sau viết tiếp”. Những câu chuyện về cuộc sống đời thường ở rừng của ông được những con háo hức chờ đợi, hơn cả “Truyện đường rừng” của Kippling. Không chỉ có kể về cuộc sống thường ngày mới, trường đoản cú chiến trường, ông còn giữ hộ về phần đa món đá quý nhỏ, tất cả khi chỉ với gói kẹo nhỏ dại ông được phát, dịp thì loại ngòi cây bút kim tinh hay viên pin nhằm bà lắp nghe đài”.
Vợ ck tướng Cao Văn Khánh (bìa phải) cùng bạn thân và người thân trong gia đình chụp năm 1975 trên Đà Nẵng |
Bà Toản nói ông xã đi chiến trường tội lắm, lưỡng lự sống chết lúc nào nên luôn luôn muốn có thật nhiều con.Tướng Khánh có lần viết thư đùa với người bạn của vợ là bác sĩ Nguyễn Thị Bảo: “Mình có nói cùng với Toản, sau hai bé trai, mách nhỏ vài cô phụ nữ và một cậu út thôi đấy nhé”.
Năm 1967, bà Toản có ý tưởng sáng tạo ghi âm cuộc rỉ tai của hai mẹ con và gửi ra mặt trận cho chồng. Nhận ra băng, ông thừa đỗi quá bất ngờ và dành cả hai trang thư để mô tả sự bất ngờ của mình: “Em của anh ý lần đó lại có sáng sủa kiến độc đáo và khác biệt mà anh chẳng thể đoán được. Có lẽ rằng lần này em đã chiến hạ cuộc thi giành cho nhau phần lớn sự bất thần về tình cảm…”.
Năm 1969, tướng tá Khánh mới vào chiến trường, trung khu trạng cạnh tranh tả lúc biết vợ sẽ hoài bầu một đứa con nữa. Ông viết thư đến “Ngọc” - người con mới nhì tháng vào bụng người mẹ mà ông cứ nghĩ đã là bé gái, ghi trên phong tị nạnh “nhờ bạn hữu Toản chuyển”: “Con sẽ là bé út cưng nhất nhà đấy. Con đề nghị ngoan, không được hành chị em nhiều. Ba ý muốn rằng khi con chào đời sẽ có được ba ngơi nghỉ nhà để giúp đỡ mẹ và để chụp tấm hình ảnh đầu tiên của con”.
Tướng Khánh và bác sĩ Ngọc Toản có những tính biện pháp rất khác nhau. Trong lúc ông mong ở trong nhà không được thì bà lại luôn muốn đi. Cho dù đang mang bầu đứa con út, bố đứa con nhỏ gửi sơ tán bố nơi, mà lại bà vẫn tràn đầy thuyệt vọng khi đơn xin ra chiến trường không được chấp thuận.
PGS. Cao Bảo Vân kể, khi to lên, có những thời gian bà âm thầm nghĩ chị em mình quan tâm xông pha như vậy cũng có thể có phần “hăng” quá, vì chưng ở nhà âu yếm con dòng cũng là trọng trách “cách mạng” của tín đồ phụ nữ.
Năm 1977, khi quá trình của ông đang siêu căng thì bà được cử quý phái Pháp tu nghiệp 1 năm về mẹ khoa. Chuyện bà đi học cũng có rất nhiều ý kiến, mà lại có câu chuyện nói lên tình yêu của hai bà xã chồng. Khi có bạn đến tại nhà hỏi “Anh Khánh có đồng ý cho chị đi Pháp không”, thì ông cười: “Hồi tôi đi B gồm ai hỏi ý kiến bà Toản không?”, thế là không có bất kì ai còn tại sao gì nữa.
Tuy nhiên, lúc bà về nước đầu năm mới 1979 thì sức mạnh ông khôn xiết yếu. Ông bệnh tật gan nặng, cần điều trị hơi lâu. Đại tá Nguyễn Hải, nguyên tư vấn trưởng trước tiên của Sư đoàn 308 đến thăm, kể: “Anh Khánh nói buộc phải ôm mọi vấn đề ở cỗ Tổng tham mưu, mệt nhọc quá!”.
Bà Cao Bảo Vân viết, con gái Đại tướng Võ Nguyên tiếp giáp là Võ hạnh phúc đã nhắc lại, ngày ông mất, Đại tướng bước vào phòng khách hàng với vẻ không giống lạ, thốt lên: “Cao Văn Khánh chết rồi”, rồi ông nói thêm, giọng nhức buồn: “Chú Khánh là 1 vị tướng hết sức giỏi, nhưng mà sao bị tiêu diệt trẻ như vậy?”.
Bà Ngọc Toản đã đưa ông về mai táng tại nghĩa trang quần chúng Bất Bạt, nhằm ông được nằm cạnh sát đồng đội Đại đoàn 308 tại mặt trận năm xưa với cạnh hai nam nhi ông, cũng được chôn trên đây.
TTH - Ấn hành tháng 12/2017, cuốn sách dày 800 trang khổ khủng (16 x 24 cm) “Tướng Cao Văn Khánh- Hồi ức định kỳ sử” của Cao Bảo Vân (NXB Tri Thức) thu hút bạn đọc vị tính hấp hẫn cùng chân thực.Chân dung tướng Cao Văn Khánh trên trang bìa cuốn sách
Tác mang Cao Bảo Vân (sinh 1962) là phụ nữ của tướng Cao Văn Khánh, bà là TS. Dược khoa của Pháp, cựu Phó Viện trưởng Viện Pasteur TP. Hồ nước Chí Minh. Bà Bảo Vân đã dành 10 năm nhằm đọc 452 tài liệu, sách tham khảo, hàng trăm cuốn hồi ký tướng lĩnh dày năm, sáu trăm trang cùng nghe hàng trăm ngàn người của cả hai phía nói chuyện, đề nghị độ chân thật rất cao.
Trung tướng mạo Cao Văn Khánh, Phó Tổng tư vấn trưởng QĐNDVN là “vị tướng tá trí thức”, “con nhà giàu học tập giỏi” sinh hoạt Huế. Trước năm 1945, ông dạy toán ở các Trường bốn thục Phú Xuân, Lyce’um Việt Anh, Thuận Hóa Huế… cùng với những trí thức nổi tiếng Cao Xuân Huy, Thanh Tịnh, Hữu Ngọc… tháng 8/1945, Cao Văn Khánh vẫn nổi giờ đồng hồ ở Huế, thi Thành tầm thường đậu nhì cơ mà chán, trùm mền bỏ ăn 3 ngày, ra tp. Hà nội thi mang hai bởi tú tài toàn phần với tú tài Tây, rồi vào học Luật khoa Đại học Đông Dương. Cao Văn Khánh có hai ông anh rất lừng danh ở khu vực miền nam là Cao Văn Chiểu, Cao Văn Tường. Tướng Khánh từng là học viên Trường thanh niên Tiền đường Huế năm 1945 thời cơ quan chính phủ Trần Trọng Kim.
Tướng Cao Văn Khánh tình tính trầm lặng. Ông là tín đồ được Đại tướng Võ Nguyên Giáp tin cậy trao phần đông trọng trách trở ngại nhất từ ngày đầu cuộc kháng chiến chống Pháp (giữ chức khu trưởng quần thể 5 với phương diện trận ác liệt ở Nha Trang, An Khê…) cho đến các chiến dịch Biên giới, Điện Biên Phủ (chống Pháp) với Tây Nguyên, Đường 9-Nam Lào, Quảng Trị 1972, rồi Tổng tiến công Xuân 1975. Đại tướng tá Võ Nguyên gần kề từng viết: "Anh Cao Văn Khánh là 1 trong những trí thức yêu nước, tham gia giải pháp mạng tháng Tám từ thời điểm năm 1945. Anh là một trong cán bộ quân đội chỉ đạo Đại đoàn 308, đánh hầu như trận béo trong binh đao chống Pháp, từng là tứ lệnh B70 (Trị Thiên) trong binh cách chống Mỹ, một tín đồ hăng hái, trung thực, có khá nhiều kinh nghiệm hòa hợp đồng binh chủng, được quân nhân tin yêu".
Vợ của tướng mạo Khánh là bà Tôn người vợ Ngọc Toản (ra Bắc biến đổi Nguyễn Thị Ngọc Toản), nhỏ quan đại thần triều Nguyễn -Thượng thư Tôn Thất Đàn. Tất cả các cô gái bà phần đa đi theo phong cách mạng từ năm 1945. Đó là Tôn nữ Thị Cung là vk của gs -bác sĩ Đặng Văn Ngữ, bà mẹ của NSND Đặng Nhật Minh; giáo sư Tương Lai (Nguyễn Phước Tương) cùng nhà văn Nguyễn Thị Ngọc Trai (Tôn cô gái Ngọc Trai). Bà Ngọc Toản nay 90 tuổi, vẫn khôn cùng minh mẫn. Bà là Giáo sư, bác sĩ Quân y, hàm Đại tá. Ông bà gặp gỡ nhau nghỉ ngơi chiến khu vực Việt Bắc.
Cuốn sách bao gồm nhiều chi tiết xúc động. Đó là phần lớn lúc sau gần như trận đánh béo thắng lợi, ở chiến trường, tướng Khánh bao giờ cũng trầm dìm nhớ vk con. Các lần viết thư mang đến vợ, Cao Văn Khánh thường rất chân tình “…Càng mến con, càng thương anh em chiến sĩ, thật là vĩ đại vô cùng, đau buồn bao nhiêu cũng luôn luôn vui vẻ, quyết trung ương đánh giặc… Anh càng thấy trách nhiệm của chính mình làm gắng nào giành được thắng lợi mà đỡ quyết tử nhiều mang lại anh em, cùng càng thấy lo lắng… Trách nhiệm người chỉ huy trong giai đoạn quyết liệt này thiệt là vượt nặng…”.
Đặc biệt là đám hỏi Cao Văn Khánh - Ngọc Toản được bạn bè bộ đội tổ chức ngay tại hầm De Castries ngay sau khoản thời gian giặc Pháp đầu hàng. Vì chưng hai tình nhân nhau, do các đồng chí Lê quang Đạo, Giáo sư Tôn Thất Tùng “lập mưu” mang đến Ngọc Toản được chạm chán Cao Văn Khánh giữa rừng Việt Bắc. Bà Ngọc Toản lại là chiến sĩ quân y giao hàng mặt trận Điện Biên Phủ. Đó là một đám hỏi lịch sử, có một ko hai. Đám cưới có kẹo Nuga, thuốc lá Phillip, rượu Tây nhưng máy cất cánh Pháp thả mừng De Castries lên tướng… Chú rể hát “Bộ đội về làng”, cô dâu hát bài “Em bé Mường La”… trong niềm vui thắng trận ngây ngất…”. Cưới xong, nhì vợ ck chụp hình ảnh kỷ niệm bên trên xe tăng của quân nhóm Pháp ngơi nghỉ Điện Biên Phủ.
Một chi tiết “có một không hai” nữa có tác dụng tôi khôn cùng xúc động. Sau chiến thắng to Biên giới (1950), Đại tá Cao Văn Khánh, Đại đoàn phó 308 – đối chọi vị chủ công của chiến dịch - được giao nhiệm vụ ở lại chỉ huy việc thu dọn chiến trường, trao trả tù binh. Ông đã tổ chức triển khai “đêm lửa trại kỳ lạ. “…Một đống củi chất quá cao đầu bắt lửa hồng bốc cao sáng rực trong đêm… Ngồi vòng trong bao bọc đám lửa là hơn 800 yêu quý binh của cha cánh quân thất trận (Le Page, Charton, De la Boom) với cả những đại đội Vệ quốc đoàn cùng một ban nhạc. Vòng ngoài là dân công, tải thương, những địa phương… fan chiến thắng hát bài ca bí quyết mạng. Kẻ thất trận hát giọng hát của quê nhà mình ở Áo, Pháp, Thụy Sĩ, Tây Ban Nha, Ý, Đức…